Discussiepanel tijdens de conferentie. Afb.: Duitsland Instituut Amsterdam
Hoe geef je les over burgerschap en democratie in een samenleving die door migratie en globalisering verandert? Aan mensen die de overheid en de media steeds vaker wantrouwen? Daarover spraken Duitse en Nederlandse docenten, wetenschappers en museummedewerkers twee dagen lang in Düsseldorf. Weiterlesen Conferentie ‚Freiheit und Demokratie lernen‘
Wat het betekent om in een dictatuur te leven is voor Nederlandse jongeren moeilijk voor te stellen. De gastlessen van Zeitzeugen van de DDR, die het Duitsland Instituut aanbiedt aan Nederlandse middelbare scholen, moeten die geschiedenis invoelbaar maken. Na afloop schreven de leerlingen een brief aan hun gast. Uit deze brieven heeft een jury twee brieven gekozen die bijzondere indruk maakten. Weiterlesen Brieven aan een Zeitzeuge
Hoe kun je de Tweede Wereldoorlog en de bevrijding herdenken op een manier die voor jongeren interessant is? Over die vraag hebben een groep Nederlandse en een groep Duitse jongeren zich gebogen tijdens een workshop van het Pressenetzwerk für Jugendthemen.
Van 5 t/m 8 november vonden de ‘Jugendmedientage’ plaats in Bonn. Deze dagen worden ieder jaar in een andere stad in Duitsland georganiseerd voor jong, Duits mediatalent. Het Pressenetzwerk für Jugendthemen verzorgde ook dit jaar een workshop, maar deze keer wel een heel bijzondere: Weiterlesen De toekomst van herdenken
Kreutzmüller, Van der Laar en Cahen. Afb.: Nationaal Comité 4 en 5 mei/Marco de Swart
Toen de latere Duitse historicus Christoph Kreutzmüller begin jaren negentig zijn vervangende dienstplicht in het Joods Historisch Museum (JHM) in Amsterdam deed, was hij geschokt hoe weinig aandacht daar aan de Holocaust werd besteed. Later begreep hij dat dat een goede reden had, vertelde hij deze week op het symposium ‘Bommen op Rotterdam – twee perpectieven, een verhaal’ in Rotterdam: het JHM wilde de geschiedenis van het joodse volk niet reduceren tot de Holocaust.
Nu, 25 jaar later, werkt Joël Cahen, tot voor kort directeur van het JHM, aan een Nationaal Shoah Museum in Amsterdam. “We willen de Holocaust in Nederland van A tot Z laten zien in een Europees verband”, vertelt Cahen in Rotterdam. “Met de omstanders, de daders, de slachtoffers en de redders. De joodse vluchtelingen uit Oostenrijk en Duitsland, de vluchtroutes.” Weiterlesen De Shoah in het museum: ‚Je moet lokale verhalen vertellen‘
Grimme, Van de Laar, Van der Zeeuw. Afb.: Nat. Comité 4 en 5 mei/Marco de Swart
Museum Rotterdam heeft samen met het Duitse legermuseum in Berlijn een tentoonstelling gemaakt over het bombardement op Rotterdam in 1940. Dit jaar is de expositie te zien in Rotterdam, volgend jaar in Berlijn. Een spannend experiment. “In Berlijn kennen ze Rotterdam niet. Dat vraagt om een andere benadering om mensen naar het museum te trekken.” Weiterlesen Duits-Nederlands perspectief bij Rotterdamse expositie De Aanval
De Duitstalige joodse arts Felix Oestreicher en zijn vrouw, germaniste Gerda Laqueur, vluchten in 1938 voor de dreiging van de nazi-terreur met hun drie jonge dochtertjes vanuit het Tsjechische Karlsbad (Karlovy Vary) naar Nederland. Over de ontwikkeling van zijn dochters, Beate (1934) en de tweeling Helli (later Helly) en Maria (1936), schrijft hij regelmatig brieven aan zijn familie, die hij ‚Drillingsberichte‘ noemt.
Der deutsch-jüdische Arzt Felix Oestreicher und seine Frau, Germanistin Gerda Laqueur, fliehen im Jahr 1938 vor der Bedrohung des Nazi-Terrors mit ihren drei kleinen Töchtern aus dem tschechischen Karlsbad / Karlovy Vary in die Niederlande. Felix Oestreicher (1894-1945) hält die engen Familienbande durch regelmäßigen Briefkontakt aufrecht. Ab dem Jahr 1937 berichtet er darin über das Wohlbefinden seiner Töchter Beate (*1934) und den Zwillingen Helli und Maria (*1936). Er nennt seine 160 vorhandenen Briefe „Drillingsberichte“
Op een alternatieve manier aandacht besteden aan vrijheid, democratie en rechtsstaat; dat is het doel van de Nacht van de Dictatuur op 12 september in Den Haag, Rotterdam en Maastricht. Je leert meer over verschillende dictaturen en je realiseert je – dat is vast de bedoeling van de organisatoren- dat democratie en vrijheid een groot goed is. Want die dictatoriale kunst, muziek en persoonlijkheidscultus is echt niet langer dan één nacht te verdragen. De Nacht van de Dictatuur is een initiatief van Prodemos, dat hiervoor samenwerkt met onder meer het Montesquieu Instituut en het Nederlands Instituut voor Meerpartijendemocratie. Meer informatie op de website nachtvandedictatuur.nl. Daar kun je ter voorbereiding ook een dictaturen-kennisquiz doen. De DDR komt daarin niet aan bod, maar die andere beruchte Duitse dictatuur wel.
Om gezamenlijk van gedachten te wisselen over het begrip Vrijheid hebben het Nederlandse Nationale Comité 4 en 5 mei en het Duitse Zentrum für Niederlande-Studien in Münster 27 augustus het Duits-Nederlands Vrijheidsfeest gevierd. Medewerkers van allerlei instellingen die zich bezighouden met vrijheid, herinneringscultuur en burgerschapseducatie en meer dan honderd scholieren en studenten namen deel aan het programma. Koning Willem-Alexander kwam langs om naar de resultaten van de projecten te kijken die in het kader van de Duits-Nederlandse samenwerking zijn uitgevoerd. Het nationaal comité maakte een fotoverslag
(Deutsche Fassung unten)
Het is een overwinning voor de persvrijheid: de zaak tegen twee Duitse journalisten die werden beschuldigd van landverraad is stopgezet. Ze werden beschuldigd omdat ze geheime documenten van de binnenlandse veiligheidsdienst openbaar hadden gemaakt. De journalisten wilden daarmee de democratie een dienst bewijzen. Ze vinden dat de veiligheidsdienst te ver gaat in het afluisteren van burgers.
Johanna Reiss uit Winterswijk moest in de oorlog als Joods meisje van 10 samen met haar zusje onderduiken bij een boerenfamilie in Usselo, in de buurt van Enschede. Haar verhaal, dat ze opschreef in het boek ‘De Schuilplaats’ (1978), wordt in Duitsland nog steeds veel gelezen en gebruikt in het onderwijs. Terwijl het boek in Nederland al jaren niet meer wordt bijgedrukt, is in Duitsland onlangs een nieuwe vertaling verschenen.